ΤΑ ΞΕΡΕΙ ΑΥΤΑ Ο Λ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ;
Στη μονοπωλιακή παράδοση της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στις ερευνητικές ζώνες, που έχουν σημανθεί με τον πρόσφατο νόμο του ΥΠΕΚΑ, παραπέμπει σκανδαλώδης διάταξη που περιλαμβάνεται στο...
θεσμικό πλαίσιο προσέλκυσης επενδυτών (με τη σφραγίδα του υφυπουργού Ενέργειας, Γιάννη Μανιάτη), με την οποία ουσιαστικά φωτογραφίζεται πετρελαϊκός κολοσσός που ήδη έχει λάβει θέση μάχης για την απόκτηση των δικαιωμάτων έρευνας και αξιοποίησης του ελληνικού ορυκτού πλούτου στις πρώτες περιοχές που έχουν οριοθετηθεί.
Με τη διατύπωση που έχει επιλεγεί στη σύνταξη της κατά κορυφαίους παράγοντες της διεθνούς πετρελαϊκής αγοράς, αποκλείονται, με την πρακτική των αντικινήτρων, επενδυτικοί οργανισμοί και σχηματισμοί που προεξοφλείται ότι θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον να συμμετάσχουν στις έρευνες, ενώ κορυφαίοι νομικοί, εντός και εκτός συνόρων, και στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ευθέως κάνουν λόγο για κραυγαλέα και κατάφωρη παραβίαση των ευρωπαϊκών κανονισμών και της νομοθεσίας περί ελευθέρου ανταγωνισμού.
Μετά από δεκαετίες αδράνειας, τον περασμένο Αύγουστο ψηφίστηκαν οι τροποποιήσεις του νόμου για την έρευνα και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, έτσι ώστε -υποτίθεται- να ανταποκρίνονται στη διεθνή πρακτική, και να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο που να προσελκύσει, αντί να αποθαρρύνει, τους πιθανούς επενδυτές.
Ενώ πολλές από τις διατάξεις του νέου νομοθετήματος αληθώς κινούνται στη σωστή κατεύθυνση, έχει παραμείνει και στο νέο νόμο (παρά τις επισημάνσεις και αντιρρήσεις φορέων της αγοράς) μια σκοτεινή διατύπωση, που συνιστά σαφές αντικίνητρο σε ό,τι αφορά την προσέλκυση επενδυτών. Και ουδείς είναι δυνατό να αντιληφθεί τη σκοπιμότητά της.
Πρόκειται, συγκεκριμένα, για την παράγραφο 4 του άρθρου 8 του νόμου, σύμφωνα με την οποία επιτρέπεται στον «ανάδοχο» που, είτε αυτόνομα είτε ως μέλος κοινοπραξίας, έχει ήδη βρει οικονομικά εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα και παράγει υδρογονάνθρακες στη Ελλάδα ή θα ευτυχήσει να βρει εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα σε μια περιοχή έρευνας (οικόπεδο), να μεταφέρει ως έξοδα αυτής της εκμετάλλευσης και μέχρι το 50% των (τεράστιων, κατά τεκμήριο) εξόδων έρευνας, που ο ίδιος πραγματοποιεί σε μια άλλη περιοχή έρευνας.
Να σημειωθεί ότι δεν πρόκειται για την ίδια περίπτωση με την, συχνά απαντώμενη στην αντίστοιχη νομοθεσία άλλων χωρών, παροχή δυνατότητας μεταφοράς εξόδων από υποπεριοχές της ίδιας ερευνητικής ζώνης, αλλά για την παγκόσμια πρωτοτυπία της δυνατότητας μεταφοράς εξόδων από μια περιοχή σε άλλη.
Αν και, σε πρώτη ανάγνωση, αυτή η πρόβλεψη φαίνεται να δίνει ένα επιπλέον κίνητρο στους υποψήφιους επενδυτές, αν μελετηθεί προσεκτικά θα καταστεί αντιληπτό ότι στην πράξη λειτουργεί αποτρεπτικά για τη συμμετοχή τους. Πριμοδοτώντας τον «τυχερό» που ήδη παράγει με το «έξτρα μπόνους» της έκπτωσης δαπανών του σε μια άλλη περιοχή έρευνας, ταυτόχρονα, θέτει σε εξαιρετικά δυσμενή μοίρα τους υπόλοιπους επενδυτές, που μοιραία εκκινούν από μειονεκτική θέση, όσον αφορά στη συμμετοχή τους στους διαγωνισμούς στις υπό παραχώρηση περιοχές.
Παράδειγμα: Έστω ότι ο Χ επενδυτής έχει εντοπίσει εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα σε μια περιοχή Α στην Ελλάδα, ενώ ο Ψ δεν έχει. Και έστω ότι ο Χ και ο Ψ είναι υποψήφιοι για συμμετοχή στο διαγωνισμό σε μια νέα (Β) περιοχή έρευνας, με προϋπολογισμό εξόδων έρευνας 100 εκατ. ευρώ. Ο Χ, έχοντας θεσμικά τη δυνατότητα να μεταφέρει τα μισά από αυτά ως έξοδα στην Α περιοχή, απολαμβάνει φορολογικής έκπτωσης (από τα κέρδη του) του ποσοστού που αντιστοιχεί στην κλίμακα φορολόγησής του.
Συνεπώς, με το ξεκίνημα βρίσκεται στην πλεονεκτική θέση να διαθέσει περισσότερα κεφάλαια από τον ανταγωνιστή του Ψ στο διαγωνισμό για τη Β περιοχή, κι έτσι, τελικά, ακριβώς επειδή έχει καταφέρει να έχει παραγωγή από την Α περιοχή, να κερδίσει και τη Β, μετά τη Γ κ.ο.κ. Πρόκειται για σκαστή περίπτωση πρόκλησης άνισων συνθηκών ανταγωνισμού. Καταφανώς η νομιμότητα της διάταξης ελέγχεται και από πλευράς δικαίου ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Περίεργο καθεστώς αποκλεισμού
Παρά το γεγονός ότι στον αρμόδιο υπουργό έχει τεθεί το ζήτημα, τόσο στο στάδιο των διαπραγματεύσεων πριν από την ψήφιση του νόμου, όσο και μετά από αυτή, με αίτημα την τροποποίησή της, και παρά το ότι από πλευράς Υπουργείου δεν έχε δοθεί καμία πειστική εξήγηση, αυτή η -κατά την πιο επιεική διατύπωση- προβληματική διάταξη παραμένει. Και δεν φαίνεται ότι υπάρχει πρόθεση-διάθεση κατάργησής της πριν από την επικείμενη πρόσκληση ενδιαφέροντος των επενδυτών για τις τρεις πρώτες περιοχές έρευνας. Και εάν δεν αρθεί η διάταξη, είναι βέβαιο ότι σοβαροί υποψήφιοι επενδυτές θα γυρίσουν την πλάτη στους διαγωνισμούς, αν συνεχίσουν να καθορίζονται από τη λογική να πριμοδοτούνται λίγοι -ή ένας- σε βάρος των υπολοίπων.
